เป็นการตรวจเอกซเรย์ชนิดหนึ่ง เพื่อดูลักษณะภายในมดลูกและปีกมดลูก ทำโดยการฉีดสีที่สามารถมองเห็นได้ด้วยเอกซเรย์ผ่านทางช่องคลอด เข้าไปภายในโพรงมดลูก ในคนปกติสีจะไหลจากโพรงมดลูก ไปตามท่อนำไข่ทั้ง 2 ข้างออกมาในช่องท้อง จากภาพเอกซเรย์แพทย์สามารถทราบความผิดปกติภายในโพรงมดลูกและท่อนำไข่ได้ เช่น ในกรณีของติ่งเนื้อภายในมดลูก, มดลูกมีรูปร่างผิดปกติ หรือ ท่อรังไข่ตัน นอกจากนี้อาจพบพังผืด (Adhesion) ในบริเวณใกล้ ๆ ท่อนำไข่ได้อีกด้วย
ข้อบ่งชี้
1. เป็นหมัน
2. แท้งบุตรซ้าซ้อน
3. ตรวจเช็คหลังทาหมัน
4. เพื่อประเมินก่อนผ่าตัดก้อนเนื้อในมดลูกออก
วันที่เหมาะสมในการตรวจ คือ วันที่ 7-12 หลังมีประจำเดือนครั้งสุดท้าย โดยนับ 1 วันที่ประจำเดือนมาวันแรก สิ่งสำคัญ คือ ต้องแน่ใจว่าไม่มีการตั้งครรภ์ขณะตรวจ ควรงดการมีเพศสัมพันธ์ตั้งแต่วันที่ประจำเดือนหมดจนถึงวันที่ไปตรวจ ในกรณีที่สงสัยว่าอาจจะตั้งครรภ์ หรือในกรณีที่ประจำเดือนมาน้อยผิดปกติจนไม่แน่ใจว่าตั้งครรภ์หรือไม่ ต้องตรวจการตั้งครรภ์จากเลือดก่อน
เตรียมตัวอย่างไรบ้าง
เนื่องจากขณะที่แพทย์ฉีดสีอาจมีอาการปวดหน่วง ๆ จากแรงดันภายในมดลูกได้ แนะนำให้ทานยาแก้ปวดกลุ่ม NSAID เช่น Ibuprofen (Brufen) 400-600 มิลลิกรัม ล่วงหน้าก่อนการตรวจ 1 ชั่วโมง
ข้อห้ามตรวจ
1. ตั้งครรภ์
2. กำลังติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน
ขั้นตอนการตรวจ
แพทย์จะให้เราขึ้นขาหยั่งเหมือนอย่างตรวจภายในทั่วไป และ สอดเครื่องมือเพื่อเปิดช่องคลอด แล้วทายาทำความสะอาดปากมดลูก หลังจากนั้นแพทย์จะสอดท่อเล็ก ๆ ผ่านปากมดลูกเข้าไป และถ่ายเอกซเรย์เพื่อดูการไหลของสี ถ้าผลตรวจปกติก็จะใช้เวลาไม่นานประมาณ 10 นาทีก็เสร็จ
ผลข้างเคียง
1. เลือดออกกะปริดกะปรอย มักหยุดเองใน 24 ชั่วโมง
2. การติดเชื้อ จะมีไข้และตกขาวมีกลิ่นเหม็น 2-4 วันหลังตรวจแต่โอกาสเกิดน้อยเนื่องจากเครื่องมือทุกชิ้นผ่านการฆ่าเชื้อ
3. อาการปวด มักพบในคนไข้ที่มีท่อนำไข่ตัน มักปวดไม่มากและเป็นไม่นาน
4. การแพ้สารทึบรังสี ซึ่งพบน้อยมาก
คุณรู้หรือไม่!
- ถ้าคู่สามีภรรยาใดมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้คุมกาเนิดแล้วไม่สามารถตั้งครรภ์ในระยะเวลา 1 ปี ถือว่าเป็นหมัน
- จากการศึกษาในประเทศสหรัฐอเมริกาพบว่าสาเหตุหมันมาจากสามี 15-40% จากเพศหญิง 40-50% และจากทั้งสามีและภรรยา 10%
- หญิงเป็นหมันได้มาจากหลายกรณี เช่นมดลูกหรือรังไข่ผิดปกติไม่มีการตกไข่ ผู้หญิงมีอายุมากขึ้นทำให้ไข่มีคุณภาพลดลง
- มดลูกผิดปกติ เช่นความผิดปกติแต่กำเนิด เนื้องอก เยื่อบุเกี่ยวพันจากการขูดมดลูก
- ท่อนำไข่ผิดปกติ เช่น อุดตัน อักเสบติดเชื้อ เนื้องอก ท่อนำไข่บวมน้ำ เยื่อบุเกี่ยวพันรอบท่อ
- การเกิดภาวะหมันในชายเป็นเพราะว่าน้ำอสุจิไม่มีตัวอสุจิหรือมีแต่ไม่สมบูรณ์พอ
ขอบคุณข้อมูลจากโรงพยาบาลธนบุรี1
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
โทร. 0-2421-3870 (เวลา 08.00-22.00น.)
HOT LINE 1645 กด 1 หรือ 0-2487-2000 ต่อ 7470-1
เปิดบริการทุกวัน
Email : th@thonburihospital.co
www. http://thonburihospital.com
